Jeden z esejów nagrodzonej w 2018r. Nagrodą Nobla Olgi Tokarczuk pt. „Prace Hermesa, czyli jak tłumacze codziennie ratują świat” przedstawia kompleksowe i przekrojowe spojrzenie autorki na rolę tłumaczy w dziejach świata i kształtowania kultury.
Prawdopodobnie jeszcze nikt w tak piękny sposób nie opisał naszego zawodu i jego roli w historii. Dzięki wykształconym w szkole założonej przez arcybiskupa Toledo sprawnym ‘translatorom’, przełożono wiele wybitnych dzieł naukowych z języka arabskiego na języki chrześcijańskie. O ile wiele z oryginalnych dzieł uległo zniszczeniu podczas wojen i najazdów, przetrwały one do naszych czasów właśnie dzięki ich przekładom. Współczesną rolę tłumaczy Olga Tokarczuk porównuje do roli Hermesa, który „bierze autora za rękę i przeprowadza przez granicę państwa, języka, kultury”. Według autorki praca tłumacza „nie tylko jest przekładem z języka na język i z kultury na kulturę, lecz także przypomina rodzaj techniki ogrodniczej, polegającej na odjęciu od rośliny odnogi i zaszczepieniu jej w inną roślinę, gdzie puszcza nowe pędy, nabiera nowych sił i staje się pełnoprawną gałęzią”.
Esej ten oraz cały zbiór „Czuły narrator” polecam wszystkim miłośnikom kultury, filozofii i literatury. W szczególności powinny po niego sięgnąć wszystkie osoby i instytucje korzystające z usług tłumaczy, a wtedy być może spojrzałyby na ich pracę bardziej przychylnym okiem.